نقد فیلم:جدائی نادر از سیمین,فیلمی از اصغر فرهادی

نویسنده، تهیه کننده و کارگردان: اصغر فرهادی
جمله فیلم –از دید من-: "عدالت را به پا دارید و حق را بگوئید حتی اگر  

به ضرر خود یا والدین یا اطرافیانتان باشد" (قرآن کریم/ نساء-135)
جمله فیلم: -از دید من-: "به من نگو تنها برای توست، هر کار که می  

کنی تنها برای خودت است"
نمره کلی –از دید من-: 20/19.75

خلاصه:

نادر به دلیل تقاضای سیمین در آستانه جدایی از اوست. او برای  

نگهداری پدرش به پیشنهاد سیمین راضیه را استخدام می کند. روزی  

که راضیه برای کاری از منزل نادر خارج می شود مشکلی برای پدر  

نادر پیش میاید و مشکلات بیشتر آغاز می شود... 

بررسی و نقد فیلم:

"جدایی نادر از سیمین" (یا به اسم جهانی اش؛ یک جدایی) موضوع  

پیچیده ای ندارد، هیچ چیز خاصی در میان نیست، تنها خودمان  

هستیم که از دریچه دوربین فیلمبردار به زندگی اطراف و روزمره مان  

نگاه می کنیم.. و یک جدایی گسترده بینمان مفروش شده به  

پهنای همان نوشتن جدایی در پوستر فیلم و همین یعنی اوج هنر و  

زیبایی!

داستان فیلم درباره رابطه آدم امروزی ست که خودخواهیش بر دیگر 

خواهی و دروغ به ظاهر مصلحت آمیزش بر راستی نجات بخش سایه  

افکنده و همه چیز در نگاه زندگی اش به جای "ما"، "من" شده و  

یادش رفته که همه به با هم بودن، در عین جدا بودن ظاهریمان  

محتاجیم و گره هایی که زندگی اش از این طریق به دیگران خورده را  

کمرنگ می بیند.. تا جایی که با گشودن این گره های چاره ساز سبب  

نابودی خود می شود. فرهادی روایتی دارد از اینکه: چقدر در  

سرنوشت هایمان به هم وابسته ایم.
نگاه کنید که انسان های فیلم چقدر به خاطر خودخواهی هایشان  

(یکی برای اینکه احساس می کند فرزندش در خارج از کشور بهتر  

بزرگ می شود، یکی برای باج ندادن به حریف و یکی برای اثبات  

جرم طرف مقابل) چقدر به اطرافیانشان –که اتفاقاً سنگ همان ها را  

هم ظاهراً به سینه می زنند- بدی می کنند (جای امثال ترمه و فرزند  

راضیه در دادگاه نیست، پدری که برای کارهای عادیش به سختی  

حرکت می کند به زحمت به پزشک قانونی برده می شود، فرزندی  

که پدر و مادرش ادعای دوست داشتنش را دارند دائماً شاهد درگیری  

آن ها در خانه است و حتی در مدرسه هم از صحبت های دوستانش  

به خاطر اعمال آن ها در امان نیست). این یک خودخواهی است.  

همیشه هم بوده، اصلاً ما هر کار که می کنیم برای خودمان  

است! فقط بستگی دارد زندگی بهینه را در چه دیده باشیم.. خود 

خواهی های مادر زن نادر را ببینید (که رفتارش در برابر نادری که دارد  

از دخترش جدا می شود برایم عجیب بود) که در دادگاه فرزند از  

دست رفته راضیه را مسئله مهمی نمی داند (و اگر همین بچه،  

بچه ی سیمین بود زمین را به آسمان می دوخت) و یا نادر را که به  

خاطر اثبات حرف خودش (با آن که می دانسته راضیه باردار بوده)  

حاضر نیست زیر بار دیه برود و حتی به خاطر آن حاضر است به زندان  

برود. که چه بشود؟ حرفش به کرسی بنشیند! بعید نیست این  

دوستی های خاله خرسه ای که برای خودمان هم تجویز می  

کنیم!.. یا نگاه کنید به وقتی که برای پیرمردی (پدر نادر) که به  

سختی نفس می کشد و به دستگاه اکسیژن متصل است کراواتی  

تنگ بسته شده تا شیک به نظر برسد! (و ترمه به زورپیرمرد را از آن  

نجات می دهد) یا نادر که در ظاهر و جایی که پای اعتقاد خودش در  

میان است حاضر به گفتن تضمین به جای گارانتی نیست و پشتوانه  

را پیشنهاد می دهد تا سخن درست گفته شود و سخن نا درست  

دیگران مهم نباشد، اما جایی که پای رفتن خودش به زندان در  

میان است درست را قربانی نادرست می کند.. یا  حجت که با قرآن  

در دست به مدرسه دختر نادر می رود تا از معلم برای گواهی اش  

شهادت بگیرد وقتی پای رگه های خودخواهیش برای دادن طلب  

طلبکاران به میان میاید حاضر است زنش قسم دروغ بخورد..

شوهر راضیه از نادر شکایت می کند، نادر از راضیه. به نوعی همه  

در اتفاقات افتاده در این دنیا مقصریم. من که سکوت می کنم مثل  

تویی هستم که ظلم می کنی. خوب است که فرهادی به  

جریان درست خاکستری بینی آدم ها به خوبی نگاه می کند.
دنیای جاری در فیلم دنیای سیاهی ست.. همه اش درگیری، جنگ،  

افسردگی، بیماری و قتل.. اصلاً کجای این دنیا زیباست؟ خب اگر زیبا  

بود که کار علی (ع) گریه در چاه نبود.. اتفاقاً دلیل نویسنده در تصویر به  

سیاهی زندگی جالب است؛ ریشه در اشتباهات خودمان.. وگرنه  

بیماری پدر نادر با همراهی این زوج مسئله مهمی نبود (صحنه  

فوتبالدستی را به خاطر بیاورید.. پس می شود در همین شرایط هم  

با خوشی زندگی کرد) و مسئله جدایی این دو هم ریشه مهمی  

ندارد (که قاضی هم به آن اشاره می کند). گریه های علی (ع) هم  

برای کج فهمی مردم است.. نه اینکه واقعاً دنیا در زشتی آفریده  

شده بود.. طعنه فرهادی به قصه گوی شب های بچه ها هم که  

زندگی را بسیار شیرین می بیند جالب توجه است..
در دادگاه شاهدیم که مادربزرگ ترمه از او درس تاریخ می پرسد و  

یادآوری می شود که: در زمان ساسانیان (و کلاً دوره پادشاهی  

گذشته ملت ها) مردم به دو دسته اشرافی و معمولی تقسیم می  

شدند. خب، حالا امروز که این طبقات به مانند آن گذشته ها  

شکافته نیست چطور؟ آیا وضع مان فرق کرده و متمدن شده ایم؟  

خیر! نه نادر و سیمین را می توان به طبقه مرفه جامعه نسبت داد  

(نشانه هایش در اتوموبیل هر دو و خانه پدری نادر و اینکه چیزی  

برای گرو گذاشتن ندارد مشخص است) و نه راضیه و حجت را بسیار  

دور از آن دو تصور کرد. امروز در همه دنیا فواصل طبقاتی عامه  

مردم در حال کاهش است.. اما این موجب خوشبختی نشده.. چرا  

که اخلاق گمشده این روند مدرنیته است.
در فیلم اشاره خوبی به تفاوت های زن و مرد از نظر روانشناسی هم  

می شود؛ مرد مغرور و زن احساساتی. راضیه ای که بدون اجازه  

شوهرش برای کار به بیرون از منزل می رود آیا به همسرش برای  

پرداخت بدهی ها لطف می کند یا حالا حق او را در داشتن فرزندی  

دیگر ضایع کرده است؟ راضیه اما در لحظاتی در فیلم درگیر غرور  

مردانی می شود که احساسات زنانه او را نمی بینند (صحنه دادگاه  

و درگیری نادر و حجت و راضیه ای که حالا بعد سقط باید این طرف  

و آن طرف بدود تا مانع دعوای این دو شود بسیار تاثیر گذار است).  

جواب دادن به این سوالات و چرایی ها کار آسانی نیست..  

همان طور که فرهادی هم قصد مردد گذاشتن ما در پاسخ دادن  

به سوالات ذهنی مان را دارد و اصلاً هدف اصلی او در ساخت  

فیلم های اخیرش گوشزد کردن خطرات قضاوت است.. و البته در این  

فیلم که به صراحت به دادگاه قضایی هم اشاره شده نقص های  

قانون با وجود لزوم وجودش گوشزد می شود.. به راستی آیا عدالت  

کامل در دنیای ما قابل اجراست؟.. خیر! (این خودش می شود نظر  

موحدین درباره لزوم وجود زندگی پس از مرگ برای تحقق عدالت الهی).
فرهادی عاشق مذموم کردن خودخواهی، پنهان کاری، دروغ و قضاوت  

عجولانه در روابط انسانی است؛ پنهان کردن بارداری راضیه از سوی  

خودش، دروغ درباره ریختن آشغال ها در راه پله از سوی راضیه،  

دروغ درباره ندانستن بارداری راضیه از سوی نادر، تهمت دزدی به راضیه  

در مورد پول های گمشده (که البته در ابتدای فیلم می بینیم که  

سیمین پول را بابت اضافه حمل بار پیانو به کارگر ها داده است)، عدم  

صداقت حجت درباره گرفتن پول و حاضر شدنش به قسم دروغ برای  

گرفتن پول، دروغ ترمه در دادگاه برای رهایی پدرش، دروغ معلم به  

دانش آموز بابت نحوه مردن جنین و خودخواهی، خودخواهی،  

خودخواهی... اصلاً می شد اسم فیلم را همین خودخواهی گذاشت!
از نظر منتقد نشریه پنجره قهرمان داستان راضیه است. آقای فهیم و  

منتقدانی دیگر هم ترمه را شخصیت اصلی داستان می دانند. اما  

به نظر من فیلم قهرمان ندارد. همه در حال اشتباهند.. همه مقصرند..  

و البته اگر بخواهیم بر مبنای یک تصمیم (و آن هم تصمیم به نگرفتن  

پول به دلیل حرام بودن شرعی اش) قهرمان فیلم را معلوم کنیم  

راضیه است.. آن هم نه در طول کل فیلم (که بارها با دروغ های ظاهراً  

مصلحتی اش در ریختن آشغال ها و یا تصادفش با اتوموبیل – و نگاه  

کنید که همین دروغ ها چگونه یقه تک تک همین افراد را می گیرد و  

راضیه را در تنگنای ماجرای هل داده شدنش می گذارد و نادر را با  

ترمه درگیر می کند و حتی دروغ را به نسل بعد یاد می دهد به طوری  

که دیگر حتی نیازی به آموزش از قبل ترمه برای دروغ گفتن  

نیست!-) وجهه انسانی و خطاکار خود را نشان می دهد.. نسل  

ما نسل سوپرمن ها نیست، نسل انسان های سوخته در خطا و در  

عین حال ترحم انگیز به خاطر همان انسان بودن (از نسیان  

به معنای فراموشکار) شان است. نادر و سیمین اما هیچکدام به طیف  

مذهبی متعلق نیستند (نشانه هایش را در وجود ماهواره در خانه مادر  

سیمین و دیش ماهوراه در خانه پدری فرهاد و کراوات پدرش و دوری او  

از به کار بردن کلمات عربی ببینید).

"یک جدایی" لزوماً در رابطه با طلاق نیست.. به معنای جدایی ما  

آدم ها از یکدیگر است، از حقیقت مستمر زندگی که با حماقت  

به ظاهر هوشمندانه ای آن را به کنار انداخته ایم؛ جدایی نادر از  

سیمین، ترمه از هر دو، پدر نادر از دنیا، حجت از راضیه، طلبکاران از  

حجت، مادر زن نادر از حجت و راضیه، قصه گوی شب از واقعیت ها و  

اگر به طور نمادین و کلاسیک به معنای نشانه ای عناصر فیلم نگاه  

کنیم (زن را نماد سرزمین و مردم و مرد را نماد حکومت بدانیم)،  

جدایی همه از هم است.. و در این دو سوی شیشه شفاف که نادر  

و سیمین می توانند به هم نگاه کنند و همدیگر را ببینند، هر یک  

سرش را به پایین می اندازد و تیتراژ هم اگر آن ها را آنقدر دنبال کند  

تا شاید.. هیچ اتفاق بهتری نخواهد افتاد تا این دو تلاشی برای  

رسیدن به هم نکنند.. تلاش فرهادی شاید موجب تلاشی از سوی  

ما شود برای رساندن خود به کلام منفعت بخش خداوند که:  

"حق را بگوئید، حتی اگر به زیان خود و یا والدین و یا اطرافیانتان  

باشد".

به شخصه نقد های مربوط به غیر مذهبی بودن و خود انکاری فیلم  

را قبول ندارم؛ نگاه فرهادی فراتر از مرزها و ادیان است.. فراموش  

کنید ماجرای رفتن سیمین به خارج را که به قول یک منتقد: بگوئید  

کجای دنیا دچار این اوضاع نیست تا به آنجا فرار کنم.. و البته سیمین  

هم دلیل چندان واضحی برای رفتن ارائه نمی کند و ظاهراً تنها  

فریفته مدرنیته شده.. و یا دروغ گفتن های راضیه به ظاهر خشکه  

مذهب را که برای کارهای شرعی اش به دفتر مرجع زنگ می زند..  

که البته در آخر راه حق را انتخاب می کند.. و در مقابلش این ترمه  

همیشه پرسنده درباره چرایی راست نگفتن ست که در جو زمانه  

بالاخره دروغ می گوید.. و پدری که به جای یاد دادن خوبی ها تنها  

پس گرفتن بقیه پول از متصدی پمپ بنزین را به فرزندش یاد  

می دهد.. طرف محاکمه فرهادی تیپ و شخص خاصی نیست، از  

نگاه او همه ی ما مقصریم.

در عین همه حسن ها نمی توان عیب ریز فیلمنامه را ندید: اگر  

سیمین کار خارج از منزل دارد تا به حال چه کسی از پدر نادر نگهداری  

می کرده که حالا باید برای نگهداری از او پرستار استخدام کنند؟

فیلم با مشکلی اساسی هم روبروست: در نهایت آنچه به بیننده القا  

می شود، نه حس بیزاری از ناراستی، که دیدن شرایط دشوار  

راستگویی و احساس ناخودآگاه تمایل به دروغ مصلحت آمیز است. به  

شخصه با دیدن فیلم به این نتیجه رسیدم که قانون های ما آنقدر در  

برابر حقیقت آنجه باید تصمیم بگیرند گنگ و علیل هستند که  

نمی توان در مسائل انسانی مقصری واقعی و صرف را پیدا کرد. آن  

صحنه به یاد ماندنی که قاضی از ترمه درباره ماندن با پدر یا مادر  

می پرسد و اصلاً گریه ترمه برایش فرقی ندارد و فقط باید مجری  

قانون باشد، خلاصه حرف من است! در همین حال این مسئله  

را نمی توان اشکال فیلم دانست، که شاید در این موضوع واقعیت  

تلخ است!

فیلم جدید اصغر فرهادی کم نظیر است (پرهیز می کنم همیشه  

از این واژه "بی" در اول کلمات که دست بالای دست، بسیار است!)؛  

از هر نظر که به آن نگاه کنی؛ بازیگران، کارگردانی، فیلمبرداری،  

تدوین و ... جایی برای حرف باقی نمی گذارد . لحظات احساساتی  

کننده برای بیننده هم کم نیستند (گریه نادر در حمام از روی  

استیصال، گریه ترمه موقع انتخاب محل ماندن اگر هنوز اخلاقیات و  

روابط انسانی مشغولیات روزمره تان است، هرگز این فیلم "به ظاهر  

ساده اما پیچیده" (به قول هایلیوود ریپورتر) را از دست ندهید!

رمز گشایی از انتهای داستان:

ترمه سرانجام با کدام یک می رود؟ پاسخ به این سوال کار درستی  

نیست.. اصلاً هدف فیلم هم پاسخ دادن به این سوال یا حتی ایجاد  

پرسش در ذهن برای فهمیدن پاسخ آن نیست اما... من فکر می کنم  

با سیمین برود.. او تا به حال به خاطر بازگشت مادر پیش پدر مانده  

(که در گفت و گویش با سیمین هم معلوم می شود) و هر بار به مادر  

اصرار می کند که وسایلش را نبرد و البته مطمئناً از وضعیت نابه  

سامانش در مدرسه هم دل خوشی ندارد و سختی های همراهی  

با پدر فرتوت نادر هم مسئله جذابی برای ماندن او نخواهد بود. در عین  

حال باید ببینیم که او زمان هایی که می خواست نزد پدر بماند در  

معذوریت نبود و حالا که باید حرفی دیگر بزند از پدر و مادر می خواهند  

به بیرون اتاق بروند.

در حاشیه: 

(بیشتر قسمت های این بخش  

از آدرس http://jodaeyenaderazsimin.com/news.htm گرفته شده  

است):

• فیلم برنده سه جایزه از شصت و یکمین دوره جشنواره فیلم  

برلین شد؛ بهترین فیلم، بهترین گروه بازیگران زن  (شامل لیلا  

حاتمی، ساره بیات و سارینا فرهادی) و گروه بازیگران مرد (شامل  

پیمان معادی و شهاب حسینی). فرهادی سال 2009 با فیلم  

«درباره الی» برنده خرس نقره‌ای بهترین کارگردان از جشنواره برلین  

شده بود. گویا دز نمایش غیر رسمی فیلم فاصله بین شروع پایان‌بندی  

و تشویق تماشاگران یک ثانیه هم طول نکشیده است! تشویقی که  

چند دقیقه ادامه هم پیدا کرده. از همین تشویق می‌شد انتظار  

چند جایزه را برای فیلم داشت. اصغر فرهادی در این نشست  

درباره «جدایی نادر از سیمین»، گفت: «در ادامه فیلم‌های قبلی  

من می‌شود از زاویه‌های مختلفی به این فیلم نگاه کرد. هم  

می‌شود به عنوان یک کار انسانی به آن نگاه کرد هم فیلم اجتماعی  

و هم یک فیلم روانشناسانه. بستگی دارد تماشاگر دوست داشته  

باشد از چه زاویه‌ای فیلم را تماشا کند.»  او در ادامه گفت: «پایان  

فیلم مثل فیلم‌های قبلی من شبیه به پایان‌هایی که تماشاگر  

سینما به آنها عادت دارد نیست. فکر می‌کنم پایان نباید به معنی پایان  

یک فیلم باشد. باید شروعی باشد برای یافتن پاسخ به سئوالاتی  

که در طول فیلم مطرح می‌شود .این نوع پایان به تماشاگر اجازه  

می‌دهد وقتی از سالن خارج می‌شود تعداد زیادی سئوال با  

خودش ببرد و احساس نکند همه چیز تمام شده است. هیچ وقت  

نخواستم با پایان فیلم داستان فیلم هم تمام بشود، بلکه آغاز  

داستانی دیگر است در ذهن تماشاگر.» فرهادی با اشاره به  

موضوع فیلم «جدایی نادر از سیمین»، گفت: «من خودم تجربه  

طلاق و جدایی نداشتم. شاهدش هم حضور همسرم و دخترم  

در اینجاست (خنده) اما در مدتی که فیلمنامه را می‌نوشتم، مدام به  

دادگاه‌های خانواده سر می‌زدم و از نزدیک شاهد این جدایی‌ها  

بودم. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که آمار طلاق بسیار بالاست. در  

حالیکه به نظر می‌آید ایران کشوری است که مردمش پایبند سنت‌ها  

هستند و طلاق گرفتن هم یک پدیده سنتی نیست و پدیده‌ای مدرن  

محسوب می‌شود. علت این تناقض هم حرکت سریع کشور به  

سمت مدرن شدن است نه اینکه مدرن شده، بلکه تمایل به مدرن  

شدن دارد. آرزوی مدرن شدن در این کشور زیاد است و یکی از  

تبعاتش فارغ از اینکه قضاوتی درباره خوب یا بد بودنش داشته باشیم  

پدیده طلاق است. دعوای پنهانی هم در جامعه وجود دارد و یکی از  

بحران‌های بزرگ جامعه است که در آینده می‌تواند تبدیل به یک خطر  

بسیار بزرگ بشود. جنگ پنهان بین طبقات اجتماعی است. جنگ بین  

افراد طبقه محروم و پایبند به سنت‌ها و طبقه‌ای که تمایل دارد با  

قواعد دنیای جدید زندگی کند. شفاف‌تر بگویم، جنگ بین نو و کهنه.  

مسیری که هزینه‌های بسیاری به همراه خواهد داشت.» لیلا  

حاتمی دراین جلسه گفت: او گفت: «این فیلم درباره بشر و  

ضعف‌ها و اشتباهاتش است و اینکه یک انسان چگونه برای  

حفظ خودش می‌تواند به دیگران صدمه بزند. سیمین باید آینده دخترش  

را تضمین کند و همزمان می‌داند جداییش از نادر دخترش را رنج می‌دهد.  

فارغ از فرهنگ و طبقه اجتماعی، این می‌تواند درد مشترک همه  

زنان باشد و من به عنوان یک زن بازیگر چنین چیزی را به راحتی درک  

می‌کنم.» فرهادی در بخش دیگر نشست، گفت: «یکی از بحران‌های  

بشر امروز که ربطی به جغرافیا هم ندارد تعریف اخلاق است. ما بر  

اساس یک سری قوانین که طی سال‌ها از طریق دین و یا عرف شکل  

گرفته‌اند کارهایمان را می‌سنجیم تا ببینیم اخلاقی هستند یا نه، اما  

در دنیای امروز با پیچیده شدن ذهن بشر ممکن است آن قواعد  

دیگر کارآمد نباشند. در واقع متر و معیار سنجش کار اخلاقی بسیار  

کمرنگ شده است. آنهایی که رفتار خودشان را با اصول سنتی 

می‌سنجند راحت‌ترند، اما آدمهایی مثل نادر که زندگی مدرن‌تری  

دارد دچار دوراهی‌های زیادی می شود. بنابراین باید به دنبال تعریف  

جدیدی از اخلاق بود. ما به راحتی نمی‌توانیم بگوییم نادر دروغ  

می‌گوید و کار بدی انجام می‌دهد و کارش را ارزش‌گذاری کنیم وقتی  

موقعیت نادر را میبینیم و دلیل رفتارش را، می‌توانیم او را ببخشیم.»  

فرهادی با اشاره به نگرانی‌های شخصیت‌های اصلی فیلم، گفت:  

«شخصیت مرد داستان نگران وضعیت پدرش - نماینده نسل قبل -  

است و در عین حال بسیار هم به او وابسته است که در واقع نشانه  

وابستگیش به ریشه‌هاست و شخصیت زن بیشتر نگاهش به دخترش  

- نسل آینده - است که می‌تواند تفاوت این دو نفر محسوب شود، اما  

گرچه مرد نگران پدرش است، ولی هیچ گفت‌وگویی بین آنها وجود ندارد.  

به نظر می‌آید این ارتباط قطع شده است.» او در پاسخ به این  

سئوال که آیا «جدایی نادر از سیمین» فیلمی مذهبی است یا  

نه، گفت: «پاسخ به سئوال دشوار است. باید تعریفی شفاف و تمیز  

از مذهب داشته باشم که بتوانم به این سئوال پاسخ بدهم. ترجیح  

می‌دهم نگویم فیلمم درباره چیست و شما کشف کنید. خوشحال  

می‌شوم اگر بگوئید فیلمم یک فیلم انسانی است.» فرهادی در پایان  

نشست مطبوعاتی خود گفت: «در دنیای امروز قضاوت درباره درست یا  

نادرست به سادگی امکان‌پذیر نیست. یک پزشک سوئدی به بیمار  

محتضرش می‌گوید شما شش ماه زنده می‌مانی تا بیمار بتواند به  

کارهایش برسد. در ایران پزشک به همان بیمار می گوید، ان  

شاا... خوب می‌‌شوی، برای اینکه بیمار از همان چند روز باقیمانده  

زندگی لذت ببرد. من از شما می خواهم هر کس دوست دارد  

از پزشکش پاسخی مثل پاسخ پزشک سوئدی بشنود دستش را بلند  

کند (سه نفر دست بلند کردند) ببینید! در این جمع نسبتا زیاد  

فقط سه نفر دوست دارند در چنین وضعیتی به آنها راست گفته شود.  

در فیلم هم دو کاراکتر داریم که یکی با واقعیات روز کنار آمده و  

دیگری به اصولش پایبند است و این باعث جدایی آنهاست.»
• فیلم‌نامه منتخب جایزه آسیا-پاسیفیک شد. صندوق فیلم‌نامه آسیا- 

پاسیفیک ویژه توسعه فیلم‌نامه است
• سیمرغ‌های بهترین کارگردان، فیلم‌نامه و بهترین فیلم طبق  

نظرسنجی مردمی جشنواره‌ی فیلم فجر به اصغر فرهادی برای  

«جدایی نادر از سیمین» اهدا شد. همچنین در بخش بهترین  

فیلمبرداری و صدابرداری نیز سیمرغ به این فیلم رسید و شهاب  

حسینی و ساره بیات هم دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل  

مرد و زن را دریافت کردند. حسینی جایزه‌اش را به جمعیت امدادی  

امام علی (ع) تقدیم کرد و نوشته بیات به این مضمون نیز قرائت شد:  

با دلم عهد بستم که اگر برای دریافت سیمرغ خداوند یاری‌ام کند  

هزینه اش را به اعضا خانواده تقدیم کنم، امروز مقدر شد که آنجا  

نباشم تا پدرم خود با دستان فداکارش این جایزه را دریافت کند.  

این حاصل دسترنج من بود، مغموم‌ام که در کنار شما نیستم و  

خرسندم در کنار آقای فرهادی در محفل دیگری حضور دارم.
• فیلمبرداری فیلم در مراحل پیشرفت به طور ناگهانی با دستور  

وزارت ارشاد متوقف شده بود که علت آن برخی اظهار نظرها از  

سوی کارگردان عنوان شده است. توضیحاتی که فرهادی در  

مورد فیلم و کلامش می دهد موجب رفع این توقیف شده است.  

فرهادی درباره اظهار نظرش درباره جعفر پناهی گفته است: من  

اگر قصدم مقابله بود، اساساً نمی‌ماندم و فیلم شروع نمی‌کردم  

فرصت آماده‌ای هم آن سوی آب برایم پیش آماده بود. نرفتم، خیلی‌ها  

هم گفتند اشتباه می‌کنی، اما مـاندم... این شائبه که من تحت  

تأثیر دیدگاه سیاسی و بیانیه‌های اخیر او از وی نام برده‌ام به راحتی  

قابل رد است، اگر من چنین دیدگاه تندی داشتم، چرا ماندم و فیلم  

ساختم. اولین قدم این بود که در خواست پروانه ساخت نمی‌کردم، من  

حتی اگر به لحاظ نگرش سیاسی موافق با دیدگاه سیاسی معاونت  

سینمایی هم نباشم معنی‌اش این نیست که هم کلام و مؤید  

دیدگاه این فیلمسازم، با رادیکال برخوردن کردن در هر شکل مخالفم.
• اصغر فرهادی پس از نمایش فیلم در برج میلاد گفت: من در  

همان زمان ساخت فیلم لذتم را از این فیلم بردم و بعد از آن هر  

اتفاقی که بیفتد، برایم مانند یک کادو می‌ماند. امیدوارم بتوانم  

مسیری که این چند سال دنبالش بودم ادامه بدهم و این مسیر قطع  

نشود و یا من تغییر مسیر ندهم. به هیچ چیز مطلق نگاه نمی‌کنم و  

به عبارتی به همه چیز نگاهی نسبی دارم. این مساله جزو باورهای  

من است و احتمالا در کارهایم هم هست. اصغر فرهادی دراین  

نشست در پاسخ به مطلبی که این فیلم را وامدار دو ساخته قبلی او  

برشمرده بود، توضیح داد: این فیلم به نوعی گسترش و تجمیع مضامین 

 و تم‌های سه فیلم قبلی من است، اما این موضوع حالت از پیش  

تعیین‌شده و برنامه‌ریزی شده نداشت. وقتی که قصه‌ی این فیلم  

نوشته شد، احساس کردم که این فیلم و این قصه می‌تواند برای  

بخشی از فیلم‌سازی من حالت پایانی داشته باشد و بعد از ساخت  

آن من به دنبال مسیر دیگری در فیلم‌سازی بروم. وی درباره عکس  

العمل های مردم به فیلم گفت: سر ساخت فیلم قبلی‌ام «درباره‌  

الی» عباس کیارستمی یک خاطره تعریف کرد و گفت سر صحنه‌ی  

نمایش این فیلم یک خانم می‌خندید و دیگری گریه می‌کرد و من از  

دست هر دوی آنها عصبانی بودم. فکر می‌کنم باید ما این اختیار را  

به تماشاگر بدهیم که هر آنگونه که دوست دارد، فیلم ببیند. من فکر  

می‌کنم تنها کاری که تماشاگر حق ندارد انجام بدهد، حرف‌زدن با  

موبایل در حین نمایش فیلم است و این مساله خیلی مرا عصبانی  

می‌کند. او در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که چگونه فیلم‌نامه  

می‌نویسد، توضیح داد: زمانی که می‌نویسم مانند رانندگی ‌کردن  

است. در رانندگی ما قواعدی که پیش‌تر آموخته‌ایم را به طور  

ناخودآگاه به کار می‌گیریم. من فکر می‌کنم در زمان نگارش فیلمنامه‌ 

هایم هم چنین روندی دارم و واقعا نمی‌دانم که چگونه این کار را  

می‌کنم. وی گفت: قرار بوده نقش فرد سالخروده فیلم را نصرت کریمی  

بازی کند که با پاسخ منفی وزارت ارشاد از علی‌اصغر شهبازی  

استفاده شد. وی در ادامه با بیان این‌که دستیارانش مدت‌ها در خانه  

سالمندان و آسایشگاه فیلم می‌گرفتند تا او بتواند برای این نقش یک  

نفر را پیدا کند، ادامه داد: در نهایت خانم بخت‌آور که فیلم «زیر درخت  

هلو» آقای شهبازی را دیده بودند، ایشان را انتخاب کردند که مورد  

پذیرش قرار گرفت، البته واجب بود که این بخش‌های فیلم‌نامه را با  

حضور آقای شهبازی مجددا بازنویسی کنم. این کارگردان در پایان  

صحبت‌های خود در پاسخ به این‌که آیا قرار است ایده‌ی قضاوت و  

دروغ گفتن افراد دوباره در کارهای او تکرار شود، گفت: واقعا نمی‌دانم  

در آینده چه اتفاقی می‌افتد، اما همواره زمانی که می‌خواهم شروع  

به نوشتن کنم فاقد یک مضمون مشخص هستم. من همیشه قصه‌ای  

را شروع می‌کنم که اصراری ندارم خودم هم همه‌ی جزییات آن را  

شفاف بدانم، در واقع سعی می‌کنم داستان‌هایم حالت چند  

وجهی داشته باشند و در آنها وجوه مورد نظرم کمی پررنگ ‌تر باشد.  

این سبکی است که مورد علاقه‌ی من است و حس می‌کنم زمانی  

هم که فیلم می‌سازم، لازم است به گونه‌ای طراحی کنم که  

سوالات بعدی تماشاگر، سوالات خود من باشد.

• رخشان بنی اعتماد در مورد فیلم گفته: «فیلم «جدایی نادر از  

سیمین» را دیده‌ایم، می‌بینیم و همچنان خواهیم دید تا یادمان نرود  

که هنوز سینمای ایران وجود دارد. 

منبع:http://moviereview.persianblog.ir/